Zapraszamy do zapoznania się z publikacjami z zakresu terapii oraz edukacji dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami.
Znajdziecie Państwo wśród nich:
- artykuły naukowe
- konspekty zajęć terapeutycznych i edukacyjnych
- ciekawostki
- propozycje pomocy terapeutycznych
- spostrzeżenia dotyczące terapii dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami i wiele innych
„Sukces to robienie tego, co się chce robić. Nie ma innej drogi do sukcesu”. (M. Forbes)
Bądźcie z nami
Serdecznie zapraszamy
Zespół OREW Jeziernik
Mnemotechniki
Jak nauczyć wyrażać emocje dzieci z niepełnosprawnością?
Analiza i synteza wzrokowa
Czytanie uczestniczące
Niezwykle ważną dla rozwoju dziecka aktywnością jest czytanie. W sytuacji, gdy przebiega on prawidłowo, harmonijnie intuicyjnie wchodzimy w różnorodne interakcje związane z czytaniem: czytamy tekst, odnosimy się do ilustracji, opisujemy postacie, przedmioty, zjawiska itp.
Jak czytać z dziećmi które nie mówią, nie znają liter a komunikują się z wykorzystaniem różnorodnych metod i narzędzi AAC?
Warto rozpocząć od wstępnej nauki czytania, czyli tzw.: czytania uczestniczącego, które nazywane jest również interaktywnym czytaniem – formą czytania przez dorosłego i dziecko. Aktywnością dziecka w takiej sytuacji jest mi.in.: słuchanie, wzrokowa percepcja ilustracji, komentowanie, zadawanie pytań, opowiadanie. Z uwagi na trudności dziecka w porozumiewaniu się, aktywność ta wymaga pewnych dostosowań. Propozycją są kontekstowe tablice komunikacyjne stanowiące wsparcie w komunikacji dziecka. Dzięki tablicom osoba czytająca może modelować język, reagować na podejmowane przez dziecko próby komunikacyjne, przez co wzmacniać proces rozwoju komunikacji. Wspomniane tablice powinny być traktowane jako wsparcie i możliwość włączania dziecka w naukę czytania, jednak podstawę zawsze powinno stanowić indywidualne narzędzie komunikacyjne.
Dlaczego warto czytać z dzieckiem w sposób uczestniczący? Jest wiele wartości, a pośród nich takie jak:
- budowanie wspólnego pola uwagi;
- nauka nowych pojęć;
- wzbogacanie wiedzy;
- rozwijanie funkcji komunikacyjnych;
- rozwijanie komunikacji w atrakcyjny dla dziecka sposób;
Łowcy wyrazów
Umiejętność czytania jest nie tylko dekodowaniem znaków graficznych, ale przede wszystkim skomplikowanym procesem psycholingwistycznym. Według G. Krasowicz-Kupis:
„Czytanie, jako odbiór tekstu pisanego, stanowi złożony proces psycholingwistyczny, oparty na dekodowaniu tekstu oraz interpretowaniu jego treści. Wymaga to od czytającego sprawności językowej na poziomie fonologicznym, morfologicznym, syntaktycznym, semantycznym oraz sprawności poznawczych, głównie w zakresie percepcji wzrokowej, słuchowej, procesów pamięciowych oraz dokonywania operacji umysłowych na poziomie myślenia pojęciowego”1. Przyjmując za autorką czytanie jest procesem poznawczym, który wymaga rozwiązywania w umyśle czytelnika różnorakich problemów w celu poznania i zrozumienia czytanych treści.
Do nauki czytania służą różnorodne metody, takie jak:
- metoda czytania globalnego
- metoda czytania literowego
- metoda czytania sylabowego
W edukacji wykorzystuje się wiele różnorodnych narzędzi wspomagających proces nauki czytania. Jednym z nich są „Łowcy wyrazów” – proste narzędzie angażujące zmysły, oparte o nauczanie polisensoryczne. Pomaga ono rozwijać umiejętności językowe, poszerzać słownictwo i rozwijać kreatywność w budowaniu wyrazów. Pomaga zarówno w doskonaleniu koncentracji uwagi jak i spostrzegawczości. Ponadto zajęcia z wykorzystaniem „Łowców wyrazów”, to świetna zabawa, która absorbuje wychowanków i zachęca do nauki w innowacyjny i przyjemny sposób.
Przykładowe metody w pracy z osobami niepełnosprawnymi
A Twoje dziecko ma NOSa do oddychania?
Przedstawiamy publikację logopedyczną „A Twoje dziecko ma NOSa do oddychania?”. Serdecznie zapraszamy do lektury.
Arka Noego
Opis zabawki – wartość terapeutyczna
,, Arka Noego” od Dumel Discovery jest przykładem zabawki interaktywnej, którą można wykorzystać w procesie terapeutycznym dziecka z niepełnosprawnością wieloraką.
Zabawka staje się dostosowana do potrzeb komunikacyjnych osoby z trudnościami w porozumiewaniu się lub nieporozumiewającej się werbalnie, poprzez zastosowanie tablic kontekstowych zawierających podstawowe komunikaty umożliwiające ekspresję podczas zabawy.
Zabawka wspiera rozwój komunikacji oraz zdolności poznawczych, a ponadto wpływa na rozwój umiejętności takich jak:
- nauka kolorów i kształtów
- poznawanie zwierząt za pomocą figurek i ich odgłosów
- rozpoznawanie mowy, dzięki ciekawym rymowankom
- mini pianinko pozwala poznawać nowe dźwięki
- wesołe melodie zachęcają do ruchu i aktywności fizycznej
Zabawka zawiera 9 gumowych zabawek zwierzątek, które wydają dźwięki. W momencie dwukrotnego naciśnięcia zwierzątka uaktywnia się rymowanka, a z kolei figurki Noego -związana z nim opowieść. W dźwięki zaopatrzony jest również ster Arki oraz mini pianinko. Do statku można przyczepić sznurek, który umożliwia jego ciągniecie.
„W pogoni za latem”
Prezentujemy autorską grę „W pogoni za latem” dostosowaną do potrzeb i możliwości osób z trudnościami w porozumiewaniu się.
„W pogoni za latem” to gra planszowa stworzona z myślą o naszych wychowankach!
W Ośrodku Rewalidacyjno-Edukacyjno-Wychowawczym w Jezierniku od zawsze stawiamy na rozwój i edukację poprzez zabawę. Dlatego z dumą prezentujemy Państwu autorską grę planszową „W pogoni za latem”, która została stworzona specjalnie, aby sprostać potrzebom naszych wychowanków.
Zasady gry: Gra rozpoczyna się od ustawienia pionków na polu Start. Gracz, który wyrzuci najwięcej oczek na kostce, zaczyna jako pierwszy. Po rzucie kostką, losuje kartę z zadaniami i wykonuje je. Sukces pozwala mu przesunąć pionek o liczbę oczek wskazaną na kostce. Gra toczy się dalej zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Wygrywa ten, kto jako pierwszy dotrze do mety, a wejście na pole Meta kończy grę, bądź prowadzi do kolejnej planszy.
Plansze i pytania: Gra zawiera cztery plansze, które można wykorzystać pojedynczo lub wszystkie razem dla dłuższej zabawy. Każda z plansz przedstawia inną porę roku, w przypadku rozgrywki z wykorzystaniem ich wszystkich – gra rozpoczyna się planszą jesienną. Karty z pytaniami są podzielone tematycznie zgodnie z każdą z pór roku, co pozwala na naukę o zmianach zachodzących w przyrodzie. Dodatkowo, w grze znajdują się pytania z wiedzy ogólnej, np. karty z prostymi zadaniami matematycznymi, pytaniami o kolory, kształty oraz zwierzęta, a także zadania wymagające aktywności ruchowej, co zapewnia wszechstronny rozwój graczy.
Tablice kontekstowe: Pytania i odpowiedzi mogą być zadawane z wykorzystaniem tablic kontekstowych z symbolami Mówik. Do każdej pory roku przypisana jest oddzielna tablica kontekstowa, takie rozwiązanie daje możliwość uczestniczenia w grze osobom mającym trudności w porozumiewaniu się.
Obszary rozwoju: Gra rozwija komunikację, rozumienie tekstu czytanego, myślenie strategiczne, umiejętności społeczne oraz ma wpływ na rozwój emocjonalny graczy. Jest to jednocześnie narzędzie edukacyjne, jak i terapeutyczne dostosowane do indywidualnych potrzeb wychowanków.
Dlaczego stworzyliśmy własną grę? Nie znaleźliśmy na rynku gry, która odpowiadałaby na specyficzne potrzeby naszych wychowanków. Dlatego postanowiliśmy stworzyć „W pogoni za latem” – grę, która jest nie tylko zabawna, ale także wspiera wszechstronny rozwój graczy. Otwarcie się na użytkowników AAC poprzez wykorzystanie w grze symboli Mówik oraz stworzenie pytań dostosowanych do indywidualnych możliwości pozwala na uczestnictwo w grze większości naszych wychowanków.
Gra „Pogoni za latem” to nasza odpowiedź na potrzebę stworzenia czegoś wyjątkowego. Jest to dowód na to, że kiedy standardowe rozwiązania nie wystarczają, możemy sięgnąć po innowację i kreatywność, aby zapewnić najlepsze możliwości rozwoju i nauki poprzez zabawę!
*W grze wykorzystano symbole Mówik oraz ilustracje pochodzące ze strony internetowej https://pl.freepik.com , a także pomoce edukacyjne z publikacji Grupy Wydawniczej Harmonia, autorstwa Renaty Naprawa i Alicji Tanajewskiej pt. Nareszcie Lato. KARTY PRACY dla I etapu nauczania uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym.
Dopasowywanie
Naszą następną propozycją pomocy terapeutycznej oraz sposobu realizacji pracy, są karty z elementami do dopasowania. Karty pracy drukujemy dwukrotnie, oraz wycinamy z jednej z nich interesujące nas części, które następnie chowamy według upodobań w kaszy, ryżu, makaronie lub innym dostępnym materiale sensorycznym. Uczestnik ma za zadanie „wyłowić” elementy oraz dopasować w odpowiednie miejsce do obrazka. Poprzez wkładanie ręki, stymulujemy układ dotykowy, ćwiczymy funkcje wzrokowe oraz poznawcze. Dodatkowo możemy urozmaicić naszą aktywność o rozpoznawanie danego elementu- konkretnie zwierzęcia- utrwalanie jego nazwy oraz wydawanych przez niego dźwięków. Miłej zabawy!
Terapia ręki
Terapia ręki to wszystkie odziaływania, które wypływają na usprawnianie małej motoryki, czyli precyzyjnych ruchów dłoni i palców. Wskazaniem do terapii są takie objawy jak:
- trudności w koordynacji pracy obu rąk
- zaburzenia koordynacji oko – ręka
- zaburzenia napięcia mięśniowego w obrębie kończyny górnej lub całego ciała
- trudności w trzymaniu kredek lub ołówka
- dziecko nie lubi wycinać, malować, pisać, unika dotykania różnych faktur, ma trudności w zakresie samoobsługi
- nieprawidłowa postawa ciała
- nieprawidłowy chwyt narzędzia pisarskiego
Cele terapii to:
- poprawa koordynacji wzrokowo – ruchowej
- poprawa umiejętności chwytu
- rozwijanie ogólnej koordynacji ruchowej
- doskonalenie techniki pisania
- udoskonalenie sprawności manipulacyjnej dłoni
- stabilizacja mięśni ręki i obręczy barkowej
Gotowość do pisania uzależniona jest od prawidłowego rozwoju posturalnego. Dlatego dziecko musi przejść kilka etapów zanim będzie w pełni gotowe do podjęcia szkolnej pracy stolikowej oraz pisania w sposób płynny i czytelny.
Dostosowywanie gry za pomocą symboli PSC
Kolejną naszą propozycją jest tablica z symbolami, dzięki której możemy dostosować grę ” Mistakos Duo” do dzieci niemówiących oraz ze złożonymi potrzebami komunikacyjnymi. Zasady gry są proste.Każdy z graczy wybiera swój kolor i odpowiadające mu elementy. Następnie gracze kolejno dokładają swoje krzesełka do konstrukcji. Wygrywa ten, kto pierwszy pozbędzie się swoich krzesełek. Wiele dzieci z niepełnosprawnością intelektualną, również tych wynikających z zaburzeń autystycznych, ma problem, aby skojarzyć, co po czym następuje. Dzięki tablicy doskonalimy pamięć wzrokową i słuchową, umiejętność kojarzenia pojęć według różnych kryteriów. Użytkownicy nabywają słownictwo dotyczące danego obszaru tematycznego, poznają symbole oznaczające pojęcia zastosowane w grze. Poprzez wspólne granie kształtuję się dialog naprzemienny w zabawie. W tablicy zastosowano symbole „MÓWik” oraz kod kolorów, który jest pomocny w poszukiwaniu danego wyrazu oraz pomaga w prawidłowej budowie wypowiedzi. Użytkownikowi łatwiej odnaleźć interesujące go słowo, ponieważ ma je podzielone na części mowy- są one uporządkowane i ustrukturyzowane. Aby korzystać z klucza kolorów, nie trzeba znać części mowy (aczkolwiek zazwyczaj wywiera on pozytywny wpływ- sprawia, że mimowolnie je zapamiętujemy)- wystarczy tylko skojarzyć, że np. aby przekazać ważną informację, wybieramy symbol, który ma kolor czerwony.
Czytanie uczestniczące
Czytanie uczestniczące to jedna z form AAC, która umożliwia rozwijanie komunikacji. Jest ono kompetencją, którą mogą osiągać również osoby z głęboką wieloraką niepełnosprawnością. Dysfunkcje w sferze komunikacji nie odbierają możliwości uczenia się czytania i przeżywania całej ekspresji uczuć, jakie towarzyszą bajce, opowiadaniu każdej książce… Czytanie jest jedną z form rozwijania nie tylko kompetencji komunikacyjnych dziecka, ale również rozwoju funkcji poznawczych.
Zakupy
Praktyczna pomoc dydaktyczna do zajęć edukacyjnych. Wykorzystując ją w trakcie zabawy wpływamy na zmysły uczniów i ułatwiamy im poznawanie otaczającej rzeczywistości. Zadaniem podstawowym jest zrobienie zakupów z listy. Uczeń wykonując zadanie realizuje szereg innych celów:
- decyduje kto robi zakupy?, czym płaci?, kto pakuje?, itp.
- przelicz produkty z listy
- wyszukuje produkty z półek sklepowych
- nazywa produkty
- usprawnia motorykę małą
Praca z samogłoskami
Kolejną naszą propozycją jest wykonanie pomocy terapeutycznej związanej z samogłoskami. W języku polskim jest osiem samogłosek (a, e, y, i, o, ą, ę oraz u – ó). Wszystkie samogłoski są dźwięczne, cechuje je wysoka głośność podczas artykulacji. Potrafią tworzyć sylaby (albo same, albo ze spółgłoskami, które samodzielnie nie posiadają takich właściwości), są nośnikami brzmienia i barwy głosu oraz akcentu. Samogłoski sprawiają, że mowa jest bardziej melodyjna, pozwalają na proste wyrażanie emocji. Poznanie samogłosek jest również pierwszym elementem nauki czytania. Podczas zabawy naszą pomocą terapeutyczną, użytkownik oprócz poznania samogłosek, może również ćwiczyć percepcję wzrokową dopasowując odpowiednią samogłoskę do przygotowanej karty, ćwiczyć sortowanie poszczególnych głosek w zbiory oraz odwzorowywanie-czyli układanie zgodnie ze wzorem zaprezentowanym przez rodzica/terapeutę. Nasza pomoc, usprawnia także motorykę małą oraz powoduje poczucie sprawstwa, dzięki narzędziu ze strzałką (spinner), które możemy wprowadzić w ruch obrotowy, tak, aby kręciło się wokół własnej osi. Pamiętajmy, żeby nasza zabawa odbyła się zgodnie z regułą- powtarzanie- rozumienie-nazywanie. Życzymy owocnej pracy.
Jajka Montessori
Już za chwile będą Święta Wielkanocne… Dlatego już dziś prezentujemy Państwu pomoc dydaktyczną idealnie wpisująca się w tematykę nadchodzących Świąt – jajka Montessori, zwane inaczej sorterem Montessori. Gotowe sortery można kopić w internecie – nasz został wykonany własnoręcznie, z wykorzystaniem drewnianych jajek. Takie rozwiązanie jest korzystniejsze finansowo a dodatkowo przynosi dużo satysfakcji. Nasz zestaw składa się z:
- 6 jajek w różnych kolorach
- drewnianych szczypiec
- kart z propozycjami zabaw (dostępne do wydruku)
Układanka lewopółkulowa Święta Wielkanocne
Układanki lewopółkulowe pomagają stymulować i rozwijać lewą półkulę mózgu, odpowiedzialną za logiczne myślenie, mowę, planowanie. Biorąc pod uwagę, że na co dzień jesteśmy bombardowani bodźcami wpływającymi głownie na pracę prawej półkuli, układanki lewopółkulowe są niewątpliwie cennym ćwiczeniem, które dzieci bardzo lubią. Można je prowadzić z użyciem różnych przedmiotów , które znajdziemy w naszych domach: nakrętek, klocków, kolorowych patyczków, spinaczy, kubeczków, plasteliny lub zwykłej kartki i kredek.W ramach ćwiczeń lewej półkuli mózgu chcemy zaproponować ćwiczenie w tematyce nadchodzących Świąt Wielkanocnych. Zadaniem dziecka jest ułożenie jajek nad kurczakami według wzoru podanego na karcie. Ważne, żeby dziecko układało je od lewej do prawej strony. Udanej zabawy!
Karty edukacyjne WIOSNA
Wielkimi krokami zbliża się nowa pora roku – Wiosna!. Dlatego naszą kolejna propozycją są karty edukacyjne, dotyczące właśnie tej pory roku, w których znajdziemy sekwencje, czytanie, pisanie, pytania, ćwiczenia grafometryczne oraz czytanie uczestniczące. Zadania te mają przede wszystkim wpływ na sferę poznawczą: percepcję wzrokową, a także motorykę małą. Odpowiedni poziom rozwoju percepcji wzrokowej umożliwia dziecku naukę czytania, także tego w oparciu o system komunikacji alternatywnej, pisania, wykonywania zadań z zakresu edukacji matematycznej oraz rozwinięcie innych celów wymaganych od niego w trakcie nauki. Cały zakres opowiadający za rozwój poznawczy dziecka to przede wszystkim umiejętność postrzegania, zapamiętywania i przetwarzania informacji dochodzących od niego z otoczenia. Wspieranie rozwoju intelektualnego jest powiązane z aktywnościami, jakie wspólnie możemy podejmować z dziećmi, dostosowanymi do poziomu jego umiejętności oraz możliwościami wynikającymi z poziomu funkcjonowania. Ćwiczenia grafomotoryczne pozwalają korygować nieprawidłową technikę rysowania i stymulują polisensorycznie, tzn. oddziałują na wszystkie zmysły dziecka. Wspomagają wyrabianie prawidłowego chwytu narzędzia pisarskiego oraz przygotowują bądź wspomagają proces pisania. rozwijając procesy poznawcze należy pamiętać o tym, że każde dziecko rozwija się inaczej. W dostępnych kartach zastosowano symbole MÓWik – materiał do pobrania w formacie PDF.
Komunikacja jako czynnik umożliwiający stanowienie o sobie
Zgodnie z zapowiedzią przedstawiamy Państwu pierwszy artykuł „Komunikacja jako czynnik umożliwiający stanowienie o sobie”.Zgodnie z zapowiedzią przedstawiamy Państwu pierwszy artykuł „Komunikacja jako czynnik umożliwiający stanowienie o sobie”.
